Eén van de redenen voor de transitie van jeugdhulp naar gemeenten is de sterke groei van jeugdhulp, zowel in gebruik als in kosten. Tegelijk is landelijk het totale aantal kinderen en jongeren in de afgelopen jaren nauwelijks toegenomen. De met de overdracht van jeugdhulp naar gemeenten beoogde transformatie is er dan ook op gericht om indien nodig snel en goed te voorzien in benodigde jeugdhulp, maar ook om een onnodig beroep op zwaardere vormen van jeugdhulp te voorkomen. Dus: zo zwaar en lang als moet, zo licht en kort als kan! Ervaringen in Scandinavië leren dat zo’n combinatie van transitie en transformatie niet op korte termijn leidt tot een afname van de vraag. Er is in de eerste jaren eerder sprake van een vraagstijging doordat de zorg dichter bij mensen wordt georganiseerd en vraagreductie treedt pas op na verloop van tijd. Ook in Zwolle lijkt vooralsnog sprake van een aanhoudende vraag naar meer gespecialiseerde jeugdhulp. Door tegelijk te werken aan en in een ander systeem wordt op den duur de vraag naar hulp en de duur van hulp naar verwachting wel teruggebracht en verkort. De komende jaren investeren we daarom extra in preventie jeugd, in toegang en in een andere aansturing en contractering van niet vrij toegankelijke jeugdhulp (zie de transformatiethema's in de strategische sociale agenda).

Sinds 2015 zijn stappen gezet in de beoogde transformatie jeugdhulp. Zo werken we samen met het onderwijs in Zwolle aan ondersteuning van kinderen/leerlingen die dit nodig hebben, vanuit de wettelijke plicht voor respectievelijk passend onderwijs en jeugdhulp. In januari 2017 hebben onderwijs en gemeente de gezamenlijke ambities vastgelegd in de Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp. Daarnaast is in 2015 met partners in het brede jeugdveld een visie ontwikkeld op de gewenste innovatie van jeugdhulp en zijn veel ideeën naar voren gekomen om de beoogde transformatie te realiseren. In de uitvoering van de Transformatienota sociaal domein (2016) wordt een aantal ideeën gerealiseerd. Zo werken we rondom de toegang naar niet vrij toegankelijke jeugdhulp aan betere samenhang en samenwerking tussen sociale wijkteams, huisartsen en andere verwijzers naar jeugdhulp. De eerste resultaten wijzen uit dat het ook daadwerkelijk lukt om kinderen en jongeren sneller de goede ondersteuning te bieden, de deskundigheid van gespecialiseerde jeugdhulp beter te benutten en onnodige verwijzing naar niet vrij toegankelijke jeugdhulp te voorkomen, waardoor op termijn ook een besparing op de kosten wordt bereikt. Binnen het transformatiethema 2 "Integrale (gezins) aanpak" werken we specifiek aan verbetering van continuïteit van ondersteuning als jongeren de leeftijd van 18 jaar bereiken.

Jeugdhulp wordt samen met 10 andere gemeenten in de regio IJsselland uitgevoerd. Vanaf 2017 werken we aan verduurzaming van die samenwerking met het oog op zorgcontinuïteit en behoud van kwalitatief goede specialistische zorg. Met elkaar zoeken we naar de nieuwe verhoudingen en werkwijzen in het belang van kinderen, jongeren en gezinnen.

In 2017 telt Zwolle 27.445 jongeren tot 18 jaar (22% van alle inwoners) en 35.335 jongeren tot 23 jaar (28%). In 2016 hadden 2940 jongeren in de leeftijd tot 23 jaar jeugdhulp zonder verblijf. 8,9% van alle jongeren tot 23 jaar maakte gebruik van jeugdhulp. In 2015 was dit respectievelijk 2890 of 8,2%. Door de samenwerking tussen sociale wijkteams en jeugdhulpaanbieders ontstaat de komende jaren naar verwachting meer inzicht in omvang en aard van hulpvragen van kinderen, jongeren en ouders. Dit biedt naar verwachting aanknopingspunten voor verdere transformatie van de ondersteuning en zorg voor jeugdigen in de stad.